Te midden van de rust van de winter verschijnen er in de tuin levendige juwelen die de kou trotseren en de omgeving verrijken met hun bloeiende pracht. Winterbloeiende planten brengen leven in de tuin op momenten dat de natuur lijkt stil te liggen. Deze bijzondere eigenschap maakt ze speciaal, een bron van verwondering en schoonheid te midden van winterse ingetogenheid.
Het gebruik van winterbloeiende planten in de tuin gaat verder dan louter esthetische overwegingen. Ze bieden een visueel tegengif tegen de winterblues en brengen positieve energie in de buitenruimte. Daarnaast dragen ze bij aan het behoud van biodiversiteit door een voedselbron te bieden voor winteractieve insecten.
De meeste winterbloeiende planten komen voor in het plantengroep van de heester. Er zijn er zowel groenblijvend als bladverliezend, variërend in diverse hoogtes. Dit betekent dat er dus ook voor de kleine tuin mogelijkheden zijn om winterbloeiende planten toe te passen.
Winterbloeiende planten bezitten vaak enkele opvallende eigenschappen die hen geschikt maken voor de koudere maanden. Wel moet gezegd worden de temperatuur een belangrijke rol speelt bij het opgang komen van de bloei. Bij een temperatuur beneden 5 graden laten de meeste winterbloeiende planten het afweten. Vaak zien we winterbloeiende planten in 2 periodes bloeien. De eerste periode is in december, wanneer het nog niet al te koud is. Januari stopt de bloei om vervolgens omstreeks half februari weer verder te gaan, als de temperatuur weer wat hoger wordt. Bladverliezende heesters die in de winter bloeien worden naakt bloemig genoemd. Dit betekend dat de plant bloeit op het kale hout.
Winterbloeiende planten kunnen op verschillende manieren worden toegepast om de tuin te verlevendigen. Ze kunnen dienen als prachtige accenten in borders, als kleurrijke eyecatcher in de tuin, of zelfs in potten en containers op terrassen en balkons. Wanneer het gaat om geurende winterbloeiende planten is het verstandig deze langs een pad te plaatsen waar u regelmatig loopt of dicht bij de woning. bv bij voor of achterdeur. Het doordacht plaatsen van winterbloeiende planten zorgt voor een continue bron van schoonheid gedurende de koude maanden.
Hamamelis mollis of toverhazelaar is één van de meest populaire winterbloeiende tuinplanten. Het is een grote struik die relatief langzaam groeit. Uiteindelijk kan de struik wel een hoogte van zo´n 3 meter bereiken. Hierdoor is deze struik minder geschikt voor de kleine stadstuin. Hamamelis mollis heeft een wat grillige groeiwijze waardoor de struik een mooie winterhabitus heeft. Hamamelis wordt vaak toegepast als solitairheester maak kan ook toegepast worden in de border. De bloei begint eind januari en verspreidt een heerlijke geur. Hamamelis is bladverliezend met een opvallende geeloranje herfstverkleuring van het blad.
Deze mooie winterbloeiende heester begint al in het het naar te bloeien. Zolang de temperatuur maar niet onder de 5 graden komt zal hij de gehele winter door blijven bloeien. Het is een bladverliezende heester en hij bloeit in de winter op kale takken met donkerroze, heerlijk geurende bloemen. Door de opgaande groei is deze sneeuwbal geschikt voor de kleine tuin. De jonge twijgen zijn roodbruin, later grijsbruin en afschilferend. Het blad heeft in het najaar een bruinrode herfstverkleuring.
Viburnum tinus 'Gwenllian' is een sterke heester die zijn sporen verdient heeft. Het is een groenblijvende heester met een zeer lange bloeiperiode in de wintermaanden. Juist wanneer de meeste planten op hun retour zijn komt Viburnum tinus 'Gwenllian' op gang. De bloei begint al in november en gaat door tot april. Wordt het te koud in jan./feb. dan blijft de plant mooie roodbruine bloemknoppen vormen. Een zeer populaire winterbloeiende plant die ook geschikt is voor de stadstuin.
De Nederlandse naam voor deze heester is Winterkamperfoelie. We kennen de kamperfoelie meestal als klimplant maar er zijn ook een aantal heestervormen onder de soort. Lonicera fragantissima is daar één van. Het een onbekende onder de winterbloeiende planten maar zeker de moeite waard om te te passen. Lonicera fragantissima is een bladverliezende heester die wel 2 meter hoog kan worden. Zijn vorm is enigszins onregelmatig en uitgestrekt, vaak omschreven als slordig, maar zijn geurige aantrekkingskracht compenseert ruimschoots voor enig visueel ongemak.